අස්සය ගෝන් ටික් ටික් ටික් - Mounted division of Sri lanka police

“අපගේ මාර්ග අයත් කර ගෙන සිටින්නන් නම්, ගොනුන් බැඳි කරත්ත දක්වන්නවුන්, පුද්ගලික අශ්ව කරත්ත කරුවන්, පුද්ගලික හා කුලී රික්ෂෝ පදවන්නන් ය.” පර්සියානු අශ්වයන්ගෙන් පිරී ගිය ඉතා හොඳ අස්හලක් කොටුවේ තිබුණු බව ස්වයිට්ෂර් නැමැත්තා කියු බව ඉතිහාසගත ලේඛනවල සඳහන් ය.                                                                                                                                      - කොළඹ පුරාණය -
ඒ එදා යුගයේ අශ්වයන් පිළිබඳ කෙටි සඳහනකි. ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතයක්ව පැවැති සමයේ මෙරට පාලනය කළ ඉංගී‍්‍රසි ජාතිකයෝ විසින් 1866 දී පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව ස්ථාපිත කළහ. බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන්ගේ ප්‍රවාහන කටයුතු ඇතුළුව අශ්වයන් හා ඉතා සමීප ගනුදෙනු පැවැති හෙයින් ඔවුහු අශ්වයන් පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ රාජකාරී කටයුතු සඳහා ද යොදා ගත්හ. 

1921 කොළඹ මිහිඳු මාවතේ අශ්වාරෝහක අංශයක් ස්ථාපිත කරමින් මේ රාජකාරී කටයුතු ඇරඹීය (Mounted division of Sri lanka police). අශ්වයන් පිළිබඳ මනා වැටහීමක් ඇති ඉංගී‍්‍රසි ජාතික පොලිස් සැරයන්වරු කිහිප දෙනෙක් ද රාජකාරියට යොදවනු ලැබූහ. 1948 පෙබරවාරී 04 වැනි දින ලංකාවට නිදහස ලැබීමත් සමඟම දෙපාර්තමේන්තුව ප්‍රති සංවිධානය වීමත් අශ්වාරෝහක අංශය ද විශේෂ අංශයක් ලෙස වැඩි දියුණු වීම කෙරෙහි අඩිතාලම වැටිණි. ශ්‍රී ලාංකේය පොලිස් පරීක්ෂකවරුන් ද මෙහි සේවය සඳහා බඳවා ගැනීම ඇරඹිණි.
1954 දී ලංකාවට පැමිණි  එලිසබත් රැජින පිළිගැනීම සඳහා අශ්වාරෝහක පෙර ගමන් සේවාවක් පවත්වා ඇත. රැජිනගේ නොමඳ ප්‍රසංසාව ලැබුණු හෙයින් මේ අශ්වාරෝහක කණ්ඩායමට ඇය විශේෂ සම්මාන ද පිරිනමා ඇත.
එතැන් පටන් විවිධ අවස්ථාවන්හි පොලිස් අශ්වාරෝහක කොට්ඨාසය වැඩි දියුණු වී ඇත. අද අශ්වාරෝහක කොට්ඨාසයේ අධ්‍යක්ෂ ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී රන්මල් කොඩිතුවක්කු මහතාය. ස්ථානාධිපති වශයෙන් කටයුතු කරන්නේ ආර්. එම්. හීන්බණ්ඩා රාමනායක මහතාය. මේ වන විට කොළඹට අමතරව නුවර හා නුවරඑළියේ අශ්වාරෝහක කොට්ඨාසද පිහිටුවා ඇත. 
ශ්‍රී ලංකාවේ අශ්වාරෝහක කොට්ඨාසවල සිටින මුළු අශ්වයන් ගණන 37 කි. 

ඕට්ස්( Oats), චාෆ්(Chaff), බාර්ලි, කැරට්, විශේෂිත තෘණ යනාදිය ඔවුන්ගේ ආහාරය. දිනකට ආහාරවේල් 3ක් ඔවුන්ට ලබා දිය යුතුය. පෙරවරු 5ට, පෙරවරු 11ට, පස්වරු 6ට වශයෙනි. පශු වෛද්‍යවරියගේ ද නිරන්තර පරීක්ෂාවට ලක්වන මොවුන්ගේ ආහාර වේල ගැන විශේෂයෙන් සැලකිලිමත් විය යුතුය.  චාෆ් (Chaff) 2kg, ඕට්ස් 
(Oats)500gm , බාර්ලි 500gm, විටමින් 30gm, ලුනු 20gm සහ අවශ්‍ය පමණ ජලය අශ්වයින්ගේ ආහාර වේලකට අයත් වෙයි. ඊට අමතරව දිනපතා උදේ පුහුණුවීම් කටයුතු (දීවිම්) අවසන් වූ පසු කැරට් වැනි සන්තෝෂම් ආහාරයක් උන් අපේක්ෂා කරති.
නෑමට කිසිදා අකැමැත්තක් නොදක්වන මේ සතුන් සතියකට තුන් වතාවක් හෝ හතර වතාවක් නෑවීමට යොමු කරති. ප්‍රංශයෙන් සහ නෙදර්ලන්තයෙන් අශ්වයෝ ආනයනය කෙරේ. වයස අවුරුදු 25-30ක් වැනි ආයු කාලයක් ඇති ඔවුන්ගේ සේවාව මිල කළ නොහැකි ය.
කොළඹ, නුවර හා නුවරඑළිය නගරවල රථවාහන හැසිරවීම වෙනුවෙන් අශ්වාරෝහක නිලධාරින් යෙදවීම සේවාවක් සැපයීම සේම ආකර්ෂණීය දසුනකි. එය ඔවුන්ගේ සාමාන්‍ය දෛනික රාජකාරිය යටතට ගැනේ. මීට අමතරව විශේෂ උත්සව හා රාජකාරී වෙනුවෙන් ඔවුහු නිල වූ කාර්යභාරයකට ඇප කැප වී සිටී. වර්ෂිකව ආරම්භ කරනු ලබන පාර්ලිමේන්තු සැසිවාර විවෘත කිරීම සඳහා පැමිණෙන ජනාධිපතිතුමා වෙනුවෙන් අශ්වාරෝහක පෙර ගමන් ආචාර පැවැත්වීම, ජාතික නිදහස් දින උත්සවයේ පෙර ගමන් ආචාර සඳහා, තානාපතිවරුන් දිවුරුම් දෙන උත්සව අවස්ථාවල පෙර ගමන් ආචාර පැවැත්වීම, රාජ්‍ය උත්සව සංදර්ශනවලට අශ්වාරෝහක සංදර්ශන ඉදිරිපත් කිරීම, පොලිස් දින උත්සවය සඳහා මහනුවර ඇසළ පෙරහර උත්සව සමයේ මහජනයා හැසිරවීමට යෙදවීම, මැයි දින පෙළපාළි, ජාත්‍යන්තර ක්‍රිකට් තරග වැනි අවස්ථා සඳහා මහජනයා හැසිරවීම ආදිය වෙනුවෙන් නොයෙක් මට්ටමින් යෙදවනු ලැබේ. තවද චිත්‍රපට, ටෙලි නාට්‍ය උදෙසා විවිධ දර්ශන තලයන් වෙනුවෙන් නළුවකුගේ කාර්යභාරයටද මේ       ආකර්ෂණීය සත්ත්වයා යොදා ගනී.
මිනිසාගේ ජීවන පහසුව වෙනුවෙන් මිනිසාට හිතැතිව සේවය කරන සත්ත්වයන් අතුරෙන් අශ්වයා ද පුරුදු පුහුණු කළ පසු අගනා සේවාවක් ඉටු කරන බව පැහැදිලිය. අතීතයේ දී පෞද්ගලික වශයෙන් ඉටු කරනු ලැබූ එම සේවාව අද ජාතික මට්ටමේ සේවා සඳහා යොදා ගන්නා අයුරු විස්මය ජනකය. එසේම මේ ආකර්ෂණීය සත්ත්වයාගේ ආකර්ෂණීය හැඩතල හා ඉරියව් දැකබලා ගැනීමට වයස් භේදයකින් තොරව ලොකු කුඩා කවුරුත් මහත් අභිරුචියක් දක්වති.

ශ්‍යාමා සමරසිංහ

ඡායාරූප - නිශ්ශංක විජේරත්න