නිශ්ශංකමල්ල රජුගේ පලතුරු උයන සොයා ගිය ගමනක්

ලංකාවේ පලතුරු විවිධය. බොහෝය. වෘක්ෂ රෝග සම්බන්ධයෙන් මීට වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්වුවහොත්, ගස්වලට මීට වැඩි සාත්තුවක් කළහොත්, පලතුරු වර්ග මීටත් වඩා අධික විය හැකිය.
රටෙහි කිසියම් ප්‍රදේශයක විශේෂ වැදගත්කමින් යුත් යම් පලතුරු වර්ගයක් වුවහොත් රටේ බණ්ඩාර නමින් හඳුන්වනු ලබන මහ රජ්ජුරුවන්ගේ නිලධාරීහු පැමිණ, එම වෘක්ෂ වටා ලණු බැඳ ඒ ලණු කෙළවරෙහි ගැට තුනක් ගසති. මේ ගැට තුන ගැසූ ඉක්බිති ගස හිමියාට වුවද, එම ගසට අතක් නොතැබිය හැකි ය. ඉදින් අත තැබුවහොත් මරණ දණ්ඩනය හෝ ඒ හා සමාන දණ්ඩනයකට හෝ පාත්‍ර විය යුතුය. මෙසේ තහනම් කරන ලද ගස්වල පලතුරු පැසුණු විට, ඒවා නෙළා කද බැඳ සුදු පිළියෙන් ඔතා පළාතේ දිසාපති තැන වෙත ගෙන යා යුතු වන්නේය. මේ දිසාපති තැන පලතුරු පරීක්ෂා කර බලා නොකැළැල් වූ පලුදු නොවූ ගෙඩි තෝරා ඒවා නැවත වරක් සුදු පිළියෙන් ඔතා රජ මාලිගාව වෙත යවන්නේය. 

      එදා හෙළදිව - රොබට් නොක්ස් 

(පිටුව 81)

හෙළයෝ පලතුරුවලට මහත් ඇල්මක් දක්වති. වැඩිපුර අනුභව කරති. ඒ ගැන කතාබහ කරති. පෙර රජ දරුවෝ ද පලතුරු කෙරෙහි වඩා වැඩි සැලකිල්ලක් හා ඇල්මක් දැක්වූ බව ඉතිහාසයෙහි පැහැදිලි සාක්ෂි සටහන්ව ඇත. 
නිශ්ශංකමල්ල රජු ද පලතුරු උයන් කෙරෙහි වැඩි සැලකිල්ලක් හා අවධානයක් යොමු කළ බව ජනප්‍රවාදයේත් පැවැසේ. ඔහුගේ පලතුරු උයන හා බැඳි කතා වස්තූන් රසවත්ය. බොහෝ හාස්කම් හා අද්භූත සිද්ධීන්ගෙන් පොහොසත්ය.

අදත්  ඒ පිළිබඳ ඇති කතාබහ හා විශ්වාසයන් එමටය. ඔහුගේ පලතුරු වත්ත අද මහා වනාන්තරය විසින් වසා ගත්ත ද, ඔබගේ රසවින්දනය උදෙසා එකී පලතුරු උයන සොයා ගිය රසවත් කතාන්දරය මෙසේ දිග හරිමු. 
සිහින් දිය කඳු අතරින් පැන නැඟි සුදු සේලවන් සොඳුරු දිය ඇලි පෙළක් අප ඇස් මානයෙනි. නේක හැඩතල මවමින් ගලන මේ දිය ඇලි මීරියාගොඩ වත්තට එක් කරන්නේ චමත්කාරයකි. 
කල්තොනි හෙවත් මීරියාගොඩ වතුයාය දැන් අප ඉදිරියෙනි. මා දැන් කිලෝමිටර් 40ක් පමණ සාමිමලේ නගරය පසු කොට පැමිණ ඇත.
යා යුතු මඟ දුෂ්කර යැයි හැඟේ. හාත්පස ගැවැසී ගත් වන රොදින් ලබා දෙන පහසින් ගත ප්‍රබෝධවත් වෙයි. වෙහෙස දුරු කරන්නේ යැයි ද හැඟේ. එකිනෙක හා වෙළී පැටළී ගිය තුරුලතා අලංකාර දසුන් මවා දෙයි. සැණින් මිහිඳුම් වලාවන්ගෙන් හාත්පස වැසී යන්නට එතරම් වේලාවක් ගත නොවිණි. මා සමඟ එක් වූ ගමන් සගයා රාජා ය. ඔහු කාලාන්තරයක් තිස්සේ මේ ප්‍රදේශයේ ජීවත් වන්නෙකි. එබැවින් ඔහු මේ වනාන්තරය ගැන වඩාත් හොඳින්ම දන්නා පුද්ගලයා ය. 

නිශ්ශංකමල්ල රජුගේ පලතුරු උයන ගැන ම’සිතේ බොහෝ දෑ හොල්මන් කරයි. විටෙක එය ඵලින් බරව ඇත. විටෙක කුරුල්ලන් ඇතුළු පක්ෂීන් එහි ගැවසෙනවා ඇත. බොහෝ පලතුරුවලින් ගැවැසී ගත් පලතුරු උයනේ රජු මහත් ගාම්භීරත්වයකිනුත්, සතුටකිනුත් සක්මන් කරනවා ඇත. රාජ පුරුෂයෝ අප වළක්වාවිද? තව ද ඇති තරම් පලතුරු කා හැකියි. ඒත්, කිසිවක් රැගෙන ආ නොහැකිය. 
කවුරුන් හෝ පලතුරු රැගෙන එන්නට උත්සාහ කළොත් ඔහු වනයේ අතරමං වෙනු ඇත. නැතහොත් කවුරුන් හෝ ඔහු මෙහෙයවා අතුරුදන් කරනු ඇත. ම’සිත විටෙක බියෙන් මුසපත් වෙයි. මම එසේ නොකරමි. කිසි විටෙකත් එසේ නොකරමි. මම දැඩි සිත් ඇති කර ගතිමි. ම’සිතට දිරිය දෙන්නා, ගමන් සගයා මා අසලමය. මා ඔහු පසුපසින් ඇදෙමි. මහා රූස්ස ගස් අතරේ සරනා පුංචි බටිත්තන්, සැළලිහිණියන්, කැහිබෙල්ලන් සහ කොණ්ඩයන් මිහිඳුම් පටල කපාගෙන පියඹා විත් උරුහන් බාන්නේ මහ වනාන්තරය ජීවයෙන් පුරවාලමිනි. හාවා, මුවා, ගෝනා, වල් ඌරා සහ දිවියා මේ මහා වනයේ වන දරුවෝය.
වන වියන්, දිය කඳුරු, බට පඳුරු හා රූස්ස ගස් පසුකරමින් දැන් අප කිලෝමීටර්  4ක පමණ දුරක් ගෙවා පැමිණ සිටී. දැඩි වෙහෙසකර බවිනුත්, කූඩැල්ලන්ගෙන් එල්ලවන ප්‍රහාර හේතුවෙනුත් මා හෙම්බත්ව ඇත. අප රැගෙන ආ සබන් හා ලුණු දෙපා මත තවරා ගත්තේ අන් කළ හැකි යමක් නොවුණු බැවිනි.
“මහත්තයට මහන්සියි වගේ...ගණනකට ගන්න එපා..මේ සමන් දෙවියන්ගේ අඩවිය අප ගැන උන්වහන්සේ බලා ගන්නවා මහත්තයෝ...” තරමක් ගැඹුරු හඬක් හා වන වියනම දෙදරුම් දෙන හඬක් ඈතින් ඇසෙන්නට පටන් ගති. ම’සිත මහත් වූ භීතියකින් පිරී ගියේය. මා යටි සිතින් දෙවියන් සිහිකර අප ආරක්ෂා කර දෙන මෙන් අයැද සිටිමි.
“මහත්තයෝ මේ ගමන දුෂ්කරයි. ඒත් අපට යන්න පුළුවන් දුර හරි යමු. මෙහේ අද්භූත බලවේග තියෙනවා. අපි යන්නේ යහපත් චේතනාවෙන්..අපට වැරදෙන්න විදියක් නෑ. අපි දොරගල පහු කළොත් අපිට එතැනින් එහාට යන්න අවසර තියෙනවා..”
කතාව රසවත්ය. ඝන වනාන්තරය පීරමින් තද වර්ෂාව නොතකා මම ඔහු පසුපසින් ඇදුණෙමි. සිතේ හටගත් සිතුවිලි සමුදාය පලතුරු වත්ත දැක ගැනීමේ ආශාව දැඩි කරවීය. සිත වරක්, දෙවරක් නොව තෙවරක්ම තිගැස්සිණි. ඈතින් අමුතු හඬවල් කිහිපයක්ම ඇසුණි. දැන් දැන් ඒවා ළඟ ළඟම  බව වැටැහිණි. ඒත්, මගේ ගමන් සගයා එඩිතරය. මගේ ආරක්ෂාවට ඉන්නේ ඔහු පමණකි. ඔහුගේ ආරක්ෂාවට ඉන්නේ මා පමණකි.
“මහත්තයෝ අර ඈත පෙනෙනා දොරගල ගැන රසවත් කතාවක් තියෙනවා. අර පල්ලෙහා පේන ගම්මානයේ සිටි අම්මා කෙනකු දරුවකු අඬනවා කෙළවරක් නැති නිසා දොරගලේ දැල්වෙන පහන පෙන්නලා උඹ එතනට ගිහින් දමනවා ඇඬිල්ල නවත්වපන් කියලා තියෙනවා.
ඒ කියලා තියෙන්නේ ඉලිපත්ත ඒ පැත්තට පෙන්නලා. එදා ඉදන් අද වෙන තුරුම අර දොරගල වැහිලයි තියෙන්නේ. හැබැයි දෙවියන්ගේ කෙම්මුර දවස්වලට මේ පියන් දෙක අතරින් පහනක් දැල්වෙනවා පේනවාලු. මේ හාස්කම් බලගතුයි මහත්තයෝ.”
දොරගල ගැන ම’සිත මහත් වූ ආල්හාදයකින් උතුරා යන්නට විය. මා දොරගලේ ඡායාරූප කිහිපයක් කැමරා කාචයේ සඟවා ගතීමි. ජනප්‍රවාදයේ පැවැසෙන්නේ මේ ලෙන් දොරේ වස්තුව තිබෙන බවයි. ඒ වගේම මෙහි ළඟා වීම කිසි විටෙකත්, කිසිවකුටත් කළ නොහැක්කක් බවයි. සමනල විශේෂ හා හාවන්, හබන් කුකුලන්, ගෝනා, මුවා, ඉත්තෑවා, වැලිමුවා, උරුලෑවා, මීමින්නා වැනි සතුන් මෙහි දක්නට ලැබේ.
අරළු, බුළු, නෙල්ලි, දොඹ, මී, කළුවර, පලු, වනරාජ, ගම්මාළු, දුම්මල, සුදු හඳුන් ආදි වෘක්ෂයන්ගෙන් ද මේ පෙදෙස වැසී පවතී. මේ සුන්දර වූද, දැඩි වෙහෙසකර වූද ගමන් මඟේ අපි දැන් කිලෝමීටර් 8ක් පමණ ගෙවා පැමිණ සිටිමු.  අපි දැන් දොරගල ආසන්නයේ ය. නැඟෙනා භයංකර ශබ්ද කෙළවරක් නැත. හමන සැඩ සුළං අපව පෙරළා දමන්නට වෙර දරයි. කෙසේ වෙතත් අපි දොරගලට ළඟා වීමු.
පලතුරු උයනට යන්නට නම් තව කිලෝමීටර් 15ක් ඝන වනාන්තරය පීරා යා යුතුය. කාල වේලාව ද බොහෝ ගෙවී ගොසිනි. අප පැමිණ ඇත්තේ අතිශය       දුෂ්කර වූද, භයානක වූද ගමනකැයි දැන් මට වැටහී හමාරය. මහ වනය මධ්‍යයේ සිටින මිනිසුන් දෙදෙනා අප පමණකි.
නිශ්ශංකමල්ල රජුනි, ඔබගේ පලතුරු උද්‍යානයට ඇතුළුවීමට අපට අවසර නැත. සමාවන්න. අපි ආපසු හැරෙන්නෙමු.

ඡායාරූප හා සටහන -

නිශ්ශංක විජේරත්න