පළාත් සභා, ඉඩම් බලතල, සහ 13

සේයාරුව අන්තර් ජාලයෙනි

සංශෝධනය කරන්න ඕන ලු ව්‍යවස්ථාව. 13 එපා ලු. තව පිරිසකට ඕන ලු. ඉඩම් බලතල පළාත් සභාවලට දෙන්නත් එපා ලු. මේ දිනවල හැම තැනම ඇහෙන කතා කිපයක් තමයි ඒ.

මොනවද මෙ ඉඩම් බලතල

මෙරට සෑම පුර වැසියෙකුට ම ඉඩමක් පිළිබඳ අයිතියක් ඇත. එහෙත් ඒ සඳහා වලංගු ලියැවිල්ලක් සතු විය යුතු ය. ඔබ වසර ගණනාවක් පුරා ඉඩමක ජීවත් වීම, රාජ්‍ය ආයතනයකින් නිකුත් කළ ලියැවිල්ලක් සතු වීම, පෙර අයිතිකරුවන් ඉඩම ඔබ ගේ බවට පැවසිම, නීත්‍යානුකූල හෝ වලංගු ලියවිල්ලක් ලෙස ගණන් නොගැනේ. වලංගු ලියාපදිංචි ඔප්පුවක් හෝ මෑතක දී හඳුන්වා දුන් ඉඩම් හිමිකම් ලියාපදිංචි සහතිකයක් පමණි අයිතියක් තහවුරු කරන්නේ. දැනට ඔබ සතු ඉඩමට එවන් ලියැවිල්ලක් නොමැති නම් නොපමාව ප්‍රාදේශීය ලේකම් වරයා හමුවන්න. ඒ ගැන විමසන්න.

රජයේ ඉඩම්

ඉඩම් අයිතිය කොටස් දෙකකට වෙන් වේ. ඒ රජයේ ඉඩම් හා පුද්ගලික ඉඩම් ලෙස ය. ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුවට අයත් වන ඉඩම් රජයේ ඉඩම් ලෙස හැඳින්වේ. ජාතික, පළාත්, දිස්ත්‍රික්, හා ප්‍රාදේශිය පරිපාලන ආයතන මගින් මේ ඉඩම් පාලනය කරයි.

ජනපතිවරයාට ඇති බලතල අනුව නාමික මිලකට මේ ඉඩම් බදු දීමට හෝ කුලියට දීමට හැකිය. පුණ්‍ය, අධ්‍යාපනික. ආගමික අරමුණු වෙනුවෙන් ප්‍රදානය කිරීමට ද ජනපතිවරයාට බලය ඇත.

එසේ බලපත්‍රයක් හෝ ප්‍රදානයක් හෝ මගින් ලබා දෙන ඉඩමක් වෙනකකු අත්පත් කර ගැන්ම දඩුවම් ලැබිය හැකි වරදකි. එසේම බලපත් දරන්නෙකුට එම ඉඩමක් විකිණීමට ද අවසර නැත. ඒවා පැවරීමට හැකි ය. එය කළ හැක්කේ ද ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරයාගේ ලිඛිත අවසරයක් මත පමණි.

පුද්ගලික ඉඩම් හිමිකම

යම් පුද්ගලයකු විසින් වෙනත් පුද්ගලයෙකුට අයත් ඉඩමක් ගෙවිමකින් තොරව වසර 10ක කාලයක් භුක්ති විඳ ඇත්නම් හෝ බාධාවකින් තොරව හෝ අතුරු කැඩීමකින් තොරව භාවිත කොට ඇත්නම් එකී පුද්ගලයාට එම ඉඩමෙහි හිමිකම ඉල්ලා සිටිය හැකි ය. 

එසේම පුද්ගලික ඉඩම් හිමියන්ට ඒවා විකිණීමට හා වෙනත් අයට මිල දී ගැන්මට හැකියාව ඇත. මේ සියලු ගනු දෙනු නොතාරිස් වරයකු ඉදිරිපිට නෛතිකව සිදු විය යුතු ය.

ඉඩම් හිමියෙකු අන්තිම කැමතිපත්‍රයක් සහිතව වුව මිය ගිය හොත් එම ඉඩම් හි වටිනා කම රු 40 ලක්ෂය ඉක්මවයි නම් එවිට හිමිකම සඳහා බූදල් නඩුවකට පිවිසිය යුතු ය. ඉන් අඩු වටිනාකම් ඇති දේපළ අන්තිම කැමැත්තේ හැටියට හිමිකම උරුම වේ.

ඉහත ඇත්තේ අපේ රටේ ඉඩම් පිළිබඳ ඉතාම කෙටි විග්‍රහයකි. 

13වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් පළාත් සභාවලට මෙකී ඉඩම් බලතල සම්බන්ධයෙන් බලය හිමි වේ. එවිට ඒ ඒ පළාත් සභාවට රිසි පරිදි මෙකි නෛතික තත්ත්වයන් වෙනස් කර ගැන්මේ හැකියාව ඔවුනට ලැබේ.

මෙතැන දී ඇත්තේ උතුරු පළාත් සභාව හා නැඟෙනහිර පළාත් සභාව පමණක් ය යන සිතුවිල්ල ඉවත් කොට දකුණේ ද තවත් පළාත් සභා 7ක් ඇති බව සිත්හි තබාගනිමින් පාලකයන් කවරුන්ද යන්නත් නොසලකා මේ ගැන සිතන්න. පළාත් සභාවලට ඉඩම් බලතල දිය යුතු ද නැති ද?