යන්නෙ කොහෙද? මල්ලෙ පොල් කතාවක්!

යුද්ධය සෙල්ලම් නො වේ; එය විහිළුවක් ද නො වේ.යුද පිටියට යන සෙබළාට පෙම් කෙළින්නට වෙලාවක් නැත. ඔහු සිටින්නේ මරණය පෙනි-පෙනී ය. මේ කතුවරයා යුද පිටියේ සිටින සෙබළකු යොදාගෙන සිංහල - දෙමළ පෙම් කතාවක් ගොතයි. අමූලික බොරුවලින් සමන්විත මේ කතාව රණවිරුවාත් - යුද්ධයත් හෑල්ලුවට ලක් කරයි.




නවකතාවක් රචනා කිරීමේ අර්ථය කුමක් ද? ඉතා සරල නියැදියකට ගියහොත් කරුණු හතරක් දැක්විය හැකි ය.
(i) කතා රසය ලබාදීම (වින්දනය)
(ii) සමාජ යථාර්ථය හෙළිදරව් කිරීම
(iii) ජීවිතය පිළිබඳ නව අර්ථකථනයක් ලබාදීම
(iv) භාෂාව පෝෂණය කිරීම
කුමන අර්ථයකින් ගත්ත ද සෑම නවකතාවක ම කථාන්දරයක් තිබේ. කතාවක් නැති තැන නවකතාවක් ද නැත. එම කතාව සත්‍යයට සමීප දෙයක් විය යුතු ය. පිළිගත හැකි සිදුවීම්වලින් එය සමන්විත විය යුතු ය. නැතහොත් කතාවේ සිදුවීම්වලට තර්කයක් තිබිය යුතු ය. හසලී රාජපක්ෂගේ “මව්බිමෙන් පර්චස් දහයක්” නම් ප්‍රබන්ධයේ බොහෝ සිදුවීම්වලට තර්කයක් නැත. එම සිදුවීම් සත්‍යයෙන් බොහෝ දුරස් ය.

හසලි රාජපක්ෂ

මෑත කාලයේ සිංහල නවකතාවේ එක් ප්‍රවණතාවක් වන්නේ කතුවරයා දකින සිහින ලියා තැබීම ය. නැතහොත් තමන්ගේ උපකල්පන - පරිකල්පන ලියා තැබීම ය. පරිකල්පිත සියල්ල නවකතාවකට සුදුසු නො වේ. ඒවා ජීවිතයේ සත්‍යය ස්පර්ශ නො කරන්නේ නම්; විශ්වසනීයභාවය බිඳී යයි. එවිට කතා රසය ද බිඳී යයි. හසලී රාජපක්ෂ සිය ප්‍රබන්ධය සඳහා යොදාගෙන ඇති යුදමය සිදුවීම් අන්තිම බොරු ය. ඒවා ඉතා බොළඳ ය. යුද්ධයෙහි අත්දැකීම් ඇති හමුදා නිලධරයකු මේ කතාව කියෙව්වොත් ඔහු සිනාසී පොත වීසි කරනු ඇත.

නවකතාවේ ප්‍රධාන චරිතය සේනානායක ය. ඔහුට තාත්තෙක් නැත. අම්මෙක් ඇත. ඉඩම් බිම් අඟලක් ද නැත. අ. පො. ස. උ/පෙළ සමත් ව රැකියා විරහිත ව සිටින ඔහු දේශපාලකයන්ට උදවු කරමින් ජීවිතය ගොඩනැඟීමට සැලැසුම් කරයි. එය වතුරේ යයි. පසු ව කළ හැකි දෙයක් නො වූයෙන් හමුදාවට බැ‍ඳෙයි. දරුණු යුද කලාපයක අතරමං වන ඔහුට කොටි සෙබළියක වන ලක්ෂ්මී හමුවෙයි. පුදුමයකට මෙන් ලක්ෂ්මී වෛද්‍යවරියෙකි. ඇයට සිංහල හොඳින් පුළුවන. ඇය සේනානායකට ආදරය කරයි.

“පිළියෙල කර ගත් ආහාරයෙන් පසු දෙදෙනා ම උත්සාහ කළේ නිදා ගැනීමට ය.
“ඔයා ඔය මැස්ස උඩ නිදාගන්න මම යට නිදාගන්නම්!”
“ඇයි මම ළඟ නිදාගන්න බය ද?
“ඔයා පිරිමියෙක්නෙ අයියා!”
“ඔයා හිතනවද මම කරදරයක් කරයි කියලා”
“මැරෙන්න ඉන්න මට කරදරයක් කළා කියල මොකක්ද වෙනස?”
“දෙයියනේ ලක්ෂ්මී ‍එහෙම හිතන්න එපා!”
(පිටු - 84)

කතුවරයාට දෙමළ තරුණියක හා යහන් ගතවීමේ සිහිනයක් තිබේ. ඔහු එම සිහිනය සේනානායක ලවා ඉටු කරවා ගන්නේ බොළඳ ලෙස ය. යුද්ධය පිළිබඳ කිසිදු අත්දැකීමක් හෝ වැටහීමක් හෝ කතුවරයාට නැති බව ඉතා පැහැදිලි ය. ඔහුගේ නිරූපණ දකින බුද්ධිමත් පාඨකයා සිනාසෙනු ඇත. ලක්ෂ්මීගේ හා සේනානායකගේ ප්‍රේමය අතිශය බොළඳ ලෙස ගොඩනඟන ලේඛකයා එය ජනවාර්ගික සමඟියට අදාළ සාධකයක් ලෙස ඉදිරිපත් කරයි.

ජනවාර්ගික අර්බුදයට විසැඳුමක් ලෙස අන්තර් විවාහ ක්‍රමය යෝජනා වූයේ 1970 ගණන්වල ය. එහෙත් 1950 ගණන්වල සිට ඒ පිළිබඳ සංවාදයක් පැවැතිණි. ඇතැම් ආදර්ශ සිදුවුව සාංස්කෘතියට අදාළ විවිධ සාධක නිසා අන්තර් විවාහ ක්‍රමය සාර්ථක වූයේ නැත. අදත් ඉඳ-හිට මෙබඳු අවස්ථා දැකගත හැකි’මුත් ඒවා අහම්බ මිස පොදු දේවල් නොවේ. කුමක් වුව හමුදා නිලධරයකු හා කොටි සෙබළියක අතර ආදර සම්බන්ධයක් ඇතිවීමට පුළුවන. එම සම්බන්ධයට අවශ්‍ය පසුබිම හා සියුම් මානසික හැඟීම් කතුවරයා දන්නේ නැත. ඔහුට ඒ පිළිබඳ අධ්‍යයනයක් ද නැත. එබැවින් ලක්ෂ්මීගේ හා සේනාගේ ආදරය හා විවාහය කතුවරයාගේ හිතලුවක් බවට පත් වේ.

නවකතාවක කැපී පෙනෙන ලක්ෂණය සංකීර්ණ චරිත නිරූපණය යැයි කියනු ලැබේ. සාර්ථක නවකතාකරුවෝ සංකීර්ණ චරිත නිරූපණය සඳහා මහත් පරිශ්‍රමයක් දරති. චරිත නිරූපණය යනු අධ්‍යයනය කළ යුතු පුළුල් විෂයයෙකි. සමහරු සැබෑ චරිත පසුපස හඹා යමින් ඔවුන් අනුකරණය කරති. තව සමහරු පොත-පතින් චරිත අධ්‍යයනය කරති. තවත් සමහරු මේ දෙඅංශය ම භාවිත කරති. හසලී රාජපක්ෂ කිසිදු පරිශ්‍රමයකින් තොරව උඩින් - මත්තෙන් චරිත අතගා ගෙන යයි. සේනානායක, ලක්ෂ්මී, අම්මා, දේශපාලකයන් ඔහු අතින් නිරූපණය වන්නේ අති සරල බොල් ආකාරයකට ය.

අන්තර්ගතය අතින් ගත් කළ ප්‍රධාන මාතෘකා කිහිපයක් කෙරෙහි ඔහුගේ අවධානය යොමු වී තිබේ.

(i) පියා අහිමි දිළිඳු පවුලක ජීවන අරගලය.
(ii) රැකියා විරහිත තරුණ පරපුරේ ඛේදවාචකය.
(iii) මජර දේශපාලකයන්ගේ කුපාඩිකම්
(IV)ජනවාර්ගික අරගලය
(V)යුද්ධය
(VI)අන්තර් විවාහය

කතුවරයා විෂයයන් ගණනාවක් ගැන සාකච්ඡා කිරීමට ඉදිරිපත් වෙයි. එහෙත් එක දෙයක් වත් ඔහු අතින් නිසි ලෙස නිරූපණය වන්නේ නැත.සාකච්ඡා වන්නේ නැත. සරල කථාන්දරයක් හා මහා පටලැවිල්ලක් අන්තිමට ඉතිරි වී තිබේ. බොළඳ පෙම් කතාවක, සරල පැණි කතාවක ඇති දෙයින් ඔබ්බට යන්නට කතුවරයා සමත් වී නැත. දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ විවිධ සමාජ කාර්යයන්හි නියුතුව අත්දැකීම් ලද බව ද, සාහිත්‍යකරුවන් හා කලාකරුවන් ඇසුරු කොට සමාජ විඥානය ලබා ගත් බවද කතුවරයා ඉඟිකොට කියන්නේ වුව ඒ කිසිවක් මේ පොතෙන් නම් ප්‍රකට නොවේ.

ජනවාර්ගික අරගලය කෙරෙහි හසලි රාජපක්ෂගේ විශේෂාවධානය යොමු වී ඇති බවද පෙනී යයි. ඔහු ඒ වගත් පෙරවදනෙහි ලා සටහන් කරයි. 1950 ගණන්වල අත්දැකීම් ගැන මෙන්ම 1983 අත්දැකීම් ගැන ද ඔහු සඳහන් කරයි. එය සත්‍යයක් වන්නට පුළුවන. එහෙත් මේ අත්දැකීම් මනුෂ්‍යත්වය ඔස්සේ විග්‍රහ කර ගැනීමට ද, ඒවා කලාත්මක ලෙස නිරූපණය කර ගැනීමට ද කතුවරයා අසමත්ය. ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රබන්ධ කථාවට අදාළ අත්දැකීම් සපයන තෝතැන්නක් ලෙස හඳුන්වති. ත්‍රස්තවාදය, ජනවාර්ගික අරගලය, දීර්ඝ කාලීනව යුද්ධය හා තරුණ නැගිටීම් එම පසුබිම නිර්මාණය කරයි. එහෙත් කිසිඳු ලේඛකයෙක් මේ අත්දැකීම් ඔස්සේ සාර්ථක නවකතාවක් බිහිකර නැත. එය අපේ සාහිත්‍යයහි ඇති පොදු දුර්වලතාවක් සේ සැලකිය හැකිය.

අපේ නවකතාකරුවන් ළඟ සුලබව දක්නට ලැබෙන දුර්වලතා තුනක් සඳහන් කළ හැකියි.

(I)ප්‍රබන්ධ කථාවේ ශිල්පී අංශය ගැන නොසැලකීම.
(II) ප්‍රබන්ධ කථාවට අවශ්‍ය පර්යේෂණවල නොයෙදීම. (III) සංස්කරණය ගණන් නොගැනීම.

කථා වස්තුව, භාෂාව, ශෛලිය, දෘෂ්ටි කෝණය, සංකේත යෙදීම, සංවාද ගොඩනැගීම වැනි ශිල්පීය ලක්ෂණ අවධාරණයෙන් ගෙන ප්‍රබන්ධකරණයෙහි යෙදෙන සිංහල නවකතාකරුවකු දැකිය හැක්කේ කලාතුරකින්ය. වැඩි දෙනා හදිස්සියේ කතාවක් ලියති. එය ප්‍රකාශන ආයතනයකට භාර දෙති. එතනින් ලේඛකයාගේ කාර්ය භාරය අවසන් යැයි ඔව්හු කල්පනා කරති. හසලි රාජපක්ෂ තම කෘතිය ගැන කෙතරම් නොසැලකිල්ලෙන් කටයුතු කර තිබේද යත්; මේ පොතෙහි මුලින් සඳහන් කර ඇත්තේ කතුවරියගේ වෙනත් කෘති යන්නය. කතුවරයකු විසින් මීට පෙර පළ කරන ලද කෘති සඳහන් කිරීම සාමාන්‍ය සිරිතකි. මේ පොතේ කතුවරයා එහිදී ගැහැනියක බවට පත් කර තිබේ. හසලි රාජපක්ෂට එම වැරැද්දවත් හසු වී නැත.

“මව් බිමෙන් පර්චස් දහයක්” යන නම දුටු සැණෙන් පාඨකයාගේ කල්පනාවට නැ‍ඟෙනුයේ ඉඩම් පිළිබඳ ප්‍රශ්නයකි. ඉඩම් ගැටලු ගම, නගරය, වතු අංශය යන ක්ෂේත්‍ර තුනෙහිම ව්‍යාප්ත වූ සංවේදී අර්බුදයකි. මේ කතාවේ එන ප්‍රධාන චරිතයට ද බිම් අඟලක් නැත. ඔහු ඇතුළු පවුලේ අය ආණ්ඩුවේ ඉඩමක අනවසරයෙන් ජීවත් වෙති. මේ සංවේදී ගැටලුව කතාවේ මුල් භාගයේ දී යම් පමණකට විග්‍රහ වන අතර පසු භාගයේ දී එම ගැටලුව අමතක කර තිබේ. කතුවරයා දුප්පත්කම, විරැකියාව, යුද්ධය, හමුදා සේවය, දේශපාලනය, ජනවාර්ගික අරගලය, ප්‍රේමය යන විෂය ක්ෂේත්‍ර ගණනාවක පැටලී කතාව විනාශ කරගෙන තිබේ. ඒ හැරත් ඔහුගේ සිද්ධි අස්වාභාවිකය. යථාර්ථයෙන් දුරස්ය. නිරූපණයේ දී ඔහු දක්වන දුර්වලතාව නිසා එය තවදුරටත් විකෘත වෙයි.

නවකතාකරු පාඨකයා තුළ යම් කම්පනයක් ඇති කිරීම සඳහා බාල ගණයේ උපක්‍රම ද යොදයි. සේනානායක පොට්ටයකු කිරීම එබඳු එක් උපක්‍රමයකි. පවුලේ ඇතැම් සිදුවීම් - ගැටුම් කතුවරයා බලහත්කාරයෙන් ඔබා ඇති බවක් ද පෙනෙන්නට තිබේ. නවකාතවක මූලික ලක්ෂණය වන්නේ රසවත් හා විස්මිත කථාන්දරයක් මඟින් පාඨකයාට අපූරු ආස්වාදයක් ලබාදීම ය‍. එබඳු කතාවක් ගෙතීම පහසු නැත. ඒ සඳහා ජීවන අත්දැකීම් මෙන්ම භාෂාමය විභවතා ද තිබිය යුතුය. හසලි රාජපක්ෂට මේ කියන ශක්‍යතා එකක්වත් නැති බව ඉතා පැහැදිලිය.

හසලිගේ භාෂාව ද අතිශයින් දුර්වලය. නවකතාවකට උචිත හැඟුම්බර භාෂාවක් ඔහු ළඟ නැත.

රන්ජන් අමරරත්න