නවකතාකාරයන්ගෙන් 90%ක් විකටයෝ - අමරෙගේ පොත් විචාර

“කන්දේ වීදිය” නවකතාව මොංගල් ළමයකු හදන සෙල්ලම් ගෙයක් බඳු ය.ඊට පාටක්, හැඩයක් හා අනාගත රටාවක් නැත. තැනින් - තැනින් උකහාගත් කෑලි එකට පූට්ටු නො වේ. කතුවරයා මොන - මොනවාදෝ කියන්නට තටමන’මුත්; ඒ කිසිවක් කාටවත් වැටහෙන්නේ නැත. සමාජ විඥානයක් හා දේශපාලනයක් නැති අයට මොන නවකතා ද?

කපිල කුමාර කාලිංග

කලියුගයෙහි සිංහල නවකතාකරණයෙහි යෙදී සිටින බොහෝ දෙනා කවටයෝ ය. ඔවුන් කෑලි පුරුද්දා කතාවක් ගෙතීමට වෑයම් කරන’මුත් පාඨකයාගේ චින්තනයට වැදගත් යමක් එකතු කරන්නේ නැත. එබන්දක් කළ හැකි විඥානයක් ද ඔවුනට නැත. ඉතිහාසකාරයා අතීත සිදුවීම් දින-:වර්ෂ සමඟ ඉදිරිපත් කරමින් කතාවක් ඇදබායි. එහෙත් ඉතිහාසඥයා එසේ නො වේ. ඔහු අතීත සිදුවීම් විචාරාක්ෂියෙන් ගෙන ඒවා සමාජ දර්ශනයක් තුළ පෙළ ගස්වයි. එම පෙළගැසීම සිදු වන්නේ අර්ථවත් දෘෂ්ටියක් මුල් කරගන ය.

නිකම් ම කතා කියන විකටයා හා සාර්ථක නවකතාකරුවා අතර ද එබඳු බරපතළ වෙනසක් පවතී. නවකතාකරුවාගේ අරමුණ ප්‍රහර්ෂය උපදවන අමුතු කතාවක් කීමෙන් ඔබ්බට ගමන් කරයි. හොඳ නවකතාකරුවා නිතැතින් ම බුද්ධිමතෙකි. දාර්ශනිකයෙකි. චින්තකයෙකි. ඔහුට සමාජය ගැනත්; ජීවිත ගැනත් පුළුල් වැටහීමක් තිබේ. සමාජ දැක්මක් නැති නවකතාවට පැවැත්මක් නැත. එබඳු නවකතා ගැන සංවාදයක් මතු වන්නේ නැත. ඒ බව අපගේ කතාකරුවා වටහා ගත යුතු ය.

මෙහි ලා සැලැකිය යුතු තවත් වැදගත් කරුණක් තිබේ. එනම්; ඕනෑ ම නවකතාවක් සාකල්‍යයෙන් ම ගැළපෙන්නේ එම නවකතාවට පසුබිම් වූ සමාජයට, භාෂාවට හා සංස්කෘතියට යන්න යි. එකී ප්‍රබන්ධය ම වෙනස් සමාජයකට, වෙනත් භාෂාවකට හා වෙනත් සංස්කෘතියකට මුදාහළ කල්හි එහි හොඳ ම කෑලි හැලීයයි. හොඳම අර්ථ සිඳී යයි. අන්තිමට ඉතිරි වන්නේ හොඳ ම කෘතියක සැකිල්ල පමණි. නැතහොත් වලිගය පමණි.

මාර්කේස් දෙවියකු ලෙස සලකා ඔහු අනුකරණයට යන අයට හසු වී ඇත්තේ එම වල්ගය පමණි. ඇතමකුට වල්ගයවත් හසු වී නැත. කොයියෝ බ්‍රහ්මයකු කොට සලකන අයට හසු වී ඇත්තේ ද ඒ ටිකම ය.
අපේ සෝභන ප්‍රබන්ධකාරයෝ දසක දෙකක් පමණ තිස්සේ නව ආඛ්‍යාන හා අලුත් ආකෘති සොයමින් ඉබාගාතේ ඇවිදිති. ඇතැම්හු සමාජය හා ජීවිත පිළිබඳ උගැන්ම පසෙක ලා අලුත් රටා පමණක් කොපි කරති. මේවා සිංහල නව කතාවේ ඇති විහිළු මිස අත්හදාබැලීම් නො වේ. ආඛ්‍යානය ගලා එන්නේ අපේ සම්ප්‍රදාය ඔස්සේ මිස බලහත්කාරයෙන් ඇඟට දමා ගන්නා පිටරට රටා ඔස්සේ නො වේ.

අප මෙබඳු විවේචනයකින් මේ සටහන පටන් ගන්නේ නවකතාව ගැනත්, එහි ෂචාරය ගැනත් බහුභූත මත ප්‍රචලිත ව ඇති බැවින් ය, ඒ මත, නවකතා තෝරා සම්මාන දෙන විනිශ්චය මණ්ඩල වෙත ද ගලා ගොස් ඇති බැවින් ය.

අද අපගේ අවධානයට යොමු වන “කන්දේ වීදිය” නවකතාව කපිල කුමාර කාලිංග මහතාගේ දෙවන ප්‍රබන්ධය ලෙස දක්වා තිබේ. ඔහුගේ පළමු නව ප්‍රබන්ධය “පියැසි කවුළුව“ නම් වේ. ඊට ගිය වසරේ විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මානය ලැබී ඇත. සම්මානයක් ලැබු පමණින් ම එම කෘතිය විශිෂ්ට වන්නේ නැත. එමෙන් ම සම්මානයක් ලැබූ පමණින් ම ලේඛකයා ප්‍රබුද්ධයකු වන්නේ ද නැත. කපිල ගේ දෙවන නවකතාව වූ “කන්දේ වීදිය” ද 2013 වසරේ ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානයේ තෙවන වටය සඳහා තෝරාගෙන තිබේ.

මේ නවකතාවේ පසුතලය නමසිය තිස් ගණන්වල ශ්‍රී ලංකාව යැයි සිතිය හැකි ය. ඉතා සරල සමීකරණයකට ගියහොත්, එකල ස්වදේශික පොදු සමාජය තුළ ප්‍රධාන අපේක්ෂා දෙකක් පැවැතිණි. පළමුවන්න සුද්දා පලවා හැර රටට හා ජාතියට පූර්ණ නිදහසක් ලබා ගැනීම ය. දෙවන්න ශ්‍රී ලංකාවේ වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වු වතු වගාව ඔස්සේ ධනවතකු බවට පත්වීම ය. හෙවත් ආදායම් ඉපැයීම ය. කුල භේද, කම්කරු සටන්, ප්‍රාදේශීය වාද වැනි සමාජ සංකල්ප හා ක්‍රියාකාරකම් අප ඉහත කී ප්‍රධාන ධාරා දෙක තුළ ගමන් කළේ ය.

කපිල ගේ කතා වස්තුව තුළ පරම්පරා දෙකක් නියෝජනය වේ. එක් පරම්පරාවක් කොර්නේලියස් නැතහොත් පියාගේ ස්වදේශික චින්තනය සහිත සමාජ කණ්ඩායමෙන් නියෝජනය වේ. අනෙක් පරම්පරාව බ්‍රිතාන්‍යයෙන් උසස් අධ්‍යාපනය ලබා, නිදහස් චින්තනයට හුරු වන ලොයිඩ්ගේ සමාජ කණ්ඩායමෙන් නියේජනය වේ. මේ පරම්පරා දෙක අතර හැමවිට ම ගැටුමක් පැවැතිණි. එය එදාට -අදට මෙන් ම හෙටටත් පොදු සත්‍යයෙකි. කලකට පෙර ලෝක නවකතාවේ කැපී පෙනෙන ලක්ෂණයක් වූයේ ද ඉහත කී පාරම්පරික ගැටුම නිරූපණය කිරීම ය. 

“කන්දෙ වීදිය” නවකතාවේ එබඳු ගැටුමක් නිරූපණය වන්නේ නැත. කතුවරයා එය හිතා මතා ම අමතක කර ඇති සෙයකි.
ලොයිඩ් යනු මේ කතාවේ ප්‍රධාන චරිතය යි. මේ චරිතය ඔස්සේ බොහෝ දේ කීමට කතුවරයා වෑයම් කරන’ මුත්, එක දෙයක් හෝ හරියට නිරූපණය වන්නේ නැත. ඔහු තාර්කික ලෙස හැසිරෙන්නේ නැත. එහි අනෙක් අර්ථය වන්නේ ලොයිඩ් ජීවමාන නැත යන්න යි. කතුවරයා -විකෘති සමාජ සමාජ රටාවක් තුළ ඉපැදෙන ‘බොහීමියන්” චරිත යක් නිරූපණය කරන්නේ ද? ජීවිතය ආදරය හා සමාජ පරිණාමය අතර කිසිවක් ගවේෂණය කරන්නේද? ඉතිහාස කතාවක් කියන්නේ දයන්න පැහැදිලි නැත. ඔහු එහෙන්-මෙහෙන් අවුලා ගත් සිද්ධිවලින් කතාව ගැළපීමට උත්සාහ කරයි. ඇතැම් සිද්ධියක් වේගයෙන් වාර්තා කරයි. තව සිද්ධියක් විස්තාරණය කරයි. කුමක් වුව ඉතා වේගයෙන් කතාවක් කියා නිම කිරීමේ වුවමනාව මේ කතාකරුට තිබේ.
කන්දේ වීදිය යනු එල්ලයක්, අරමුණක්, ඉලක්කයක් හා දෘෂ්ටියක් නැති නවකතාවෙකි. නවකතාවකටත් වඩා එය සමීප වන්නේ විවිධ සිදුවීම් පිළිබඳ වාර්තා සමූහයකට ය. චරිත නිරීපණය නවකතාවක ප්‍රධාන ශිල්පීය ලක්ෂණය ලෙස ගතහොත්, මේ ප්‍රබන්ධය තුට්ටුවකට වටින්නේ නැත. නිදසුනකට ප්‍රධාන චරිත වූ ලොයිඩ් ගත හැකි ය. ලොයිඩ් හැසිරෙන්නේ පඹයකු මෙන් ය. ඔහුට හැඟීම්-දැනීම් නැත. සරෝජනී හා ලොයිඩ් අතර සම්බන්ධය, ඈන් හා ලොයිඩ් අතර සම්බන්ධය, සුබා හා ලොයිඩ් අතර සම්බන්ධය, මේවා හැඟීම් දැනීම් නැති ව ඔහේ විස්තර කරගෙන යන හැටි මේ පොතෙන් උගත හැකි ය.

ලොයිඩ්ගෙන් ජීවිතය ගැන පාඩමක් උගත හැකි ද? පුළුවන්කමක් නැත. ලොයිඩ්ගෙන් ආදරය ගැන උගත හැකි ද? පුළුවන්කමක් නැත. ලොයිඩ් නිසා ජීවිතය ගැන කළකිරීමක් හෝ අතෘප්තියක් හෝ ඇති වන්නේ ද? කිසිසේත් ම නැත. ලොයිඩ් යනු තනිකර පඹයෙකි. ඔහු හොඳත් නැත. නරකත් නැත. ශීතලත් නැත. රස්නෙත් නැත. සිය කතාවේ ප්‍රධාන චරිතය පෙළගැස්වීමට බැරි ප්‍රබන්ධකාරයා සංකීර්ණ චරිත නිරූපණයක යෙදෙන්නේ කෙසේ ද?

කපිල කුමාර කාලිංග කෙතරම් ප්‍රාථමික අඩියකට වැටී ඇත්දැ’යි කිවහොත්, ඔහු සිය කථා විකාශනය සඳහා බාල ගණයේ උපාය මාර්ග පාවිච්චි කරයි. කතාව ඉදිරියට ගෙන යා නොහැකි නිසා සරෝජනී ලොයිඩ් ගෙන් වෙන් කරන කතුවරයා ඊළඟට කිසිදු තර්කයකින් තොරව සුබා මරා දමයි. ඈන් පිටරට පදිංචියට යවයි. සුබාට වෙඩි වදින්නට කිසිදු හේතුවක් නැත. එහෙත් කතුවරයා ඉදිරියට පැන සුබාට වෙඩි තබයි. ඊළඟට කතාව තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙන යෑම සඳහා සරෝජනී ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන්වයි. මේ සියල්ල බොළඳ ගණයේ උපාය මාර්ග බව පාඨකයෝ දනිති. නවකතාව පිළිබඳ කතුවරයාගේ ශිල්ප ඥානය අන්තිම දුර්වල ය.

“සුබා මිය යන්නට දෙමසකට පමණ ඉහත ඇගේ මව ද මිය ගියා ය. සුබාගෙන් ගත් ඉඩම විජේරත්නට අඩු මිලකට විකුණන්නට සිදුවූයේ වෛද්‍යවරුන්ගේ හා බෙහෙත් පොත්වලට විය පැහැදම් සඳහා ය. වලව්ව වසා දමා ඇත. වත්ත කෙළවර පැලක පුංචි කිරා වෙසෙයි. එය ද විකුණා දමන්නැ’යි ලොයිඩ් රාජාට කීපවරක් ම කියා ඇත.”

(කන්දේ වීදිය පිටුව 243)

සිදුවීම් හා චරිත තර්කානුකූලව ගළපමින් ජීවිතය ගැනත්; සමාජ හැසිරීම් ගැනත් ගවේෂණයක යෙදෙනු වෙනුවට කතුවරයා ඉදිරියට පැන හේතු දක්වමින් තව දුරටත් කතා විස්තාරණයට ඉඩ ඉල්ලා සිටී. මේ අතේ පත්තුවෙන බොරුවලින් පාඨකයා තැම්බීමට පුළුවන්කමක් නැත. කතා වස්තුවක් ශක්තිමත් ලෙස ගොඩනැඟීමට ඇති නොහැකියාව මෙබඳු බේගල් ඔස්සේ මොනවට සනාථ වේ. මෙහි අනෙක් පාර්ශ්වය වන්නේ නවකතාවට පසුබිම් වූ කාලපරිච්ඡේදයෙහි සමාජ යථාර්ථය පිළිබඳ වැටහීමක් ද කතුවරයා ළඟ නො වීම ය. ඔහු විශාල බොරුවක් කරන බව ඉතා පැහැදිලි ය.

කපිල කුමාර කාලිංග මහතා පාඨකයා මුළා කිරීම සඳහා තවත් කපටි උපාය මාර්ගයක් යොදයි. ඒ රොමෑන්තික සංවාදවලින් හා කවිවලින් සිය අන්තර්ගතය පුරවා දැමීම ය.

“මුරකාවල් දාලවත් කාලය නතර කරගන්න බැහැ”
ආපසු ගමනට සැරසෙමින් සිටි සරෝජනී සිනාමුසුව කීවා ය.
“සරෝජනී ආපසු එනව නේ ද?”
“ජීවිතේ කියන්නෙ යාම් ඊම් තමයි”
“පුළුවන් ඉක්මනට එන්න”
“ලොයිඩ් නගරාධිති වුණාට පස්සේ මං එන්නං”
සරෝජනී කළේ විහිළුවක් ම නොව ඉල්ලීමකි.

කන්දේ වීදිය පිටුව 255

“මට උගන්නපු බෙංගාලි ගුරුතුමියක් බුද්ධාගමේ එන සමහර සූත්‍ර සහ ගාථා මට කියලා දීල කිව්වා තාගෝර්තුමාගෙ ගීතාංජලිය වගේ කාව්‍ය සංග්‍රහයක් කරන්න කියලා. ගුරුතුමී කියපු එක අදහසක් මට තාම මතකයි”

“ගිය කල ලුහු බැඳ නො යන්න
මතු කල නොපතා සිටින්න
ගිය දේ ගිය සේ ම ගන්න
මතු ව නො පත් සේ දකින්න”
ලොයිඩ් දෑස් පියාගෙන අසා සිටියේ ය.

ඉහත උපුටනවලින් දැක්වෙන්නේ නවකතාකරුවා කතාවට බලහත්කාරයෙන් එකතු කරන ලද සැරසිලි ය. මේ සැරසිලිවලට අවශ්‍ය කේක් ගෙඩිය කතා වේ නැත. කේක් හදන සූපවේදය මෙන් ම නවකතා ලියන ශිල්ප ක්‍රම ද ඉගෙනීම වැදගත් ය.

රන්ජන් අමරරත්න

මේ ලිපිය හෙට(24) දිනමිණ පුවත් පතෙන් ද කියවිය හැක